Urdaibai
Paradisu natural honen erdigunea Oka ibaia da. Berau, estuarioa bihurtzen da Kantaurian itsasotatu baino lehen. Hala, animalia- nahiz giza- bizitzaz beteriko paisaia ikusgarria sortzen da. Urdaibai muino txikiz inguratutako paduraz osatuta dago eta 23.000 hektarea inguru hartzen ditu; hegoaldean Oiz mendia du muga; ekialdean, Arbolitz punta, eta mendebaldean Matxitxako lurmuturra. Eremua iparraldetik ixteko, Izaro uharte polita dugu. Bere aberastasun naturalaz gain, Urdaibai historiaz beteta dago, 15.000 urtez Urdaibai Biosfera Erreserba moldatu duten 22 udalerritan sakabanatutako 45.000 biztanleen ekarpenei esker.
Herri mugimenduei esker baita, UNESCOk izendatu zuen Biosfera Erreserba. Urdaibai, aurreko mendetik zetorren dinamika garatzaileari jarraituz, 1968an, garai hartako Bizkaiko Diputazio Probintzialak “Mundakako itsasadarra ustiatzeko Plan Berezia” izeneko proiektua agindu zuen, Gernika eta Mundaka arteko lurrak lehortu eta urbanizatzeko proiektu erraldoia zen hura. Gertakari honek hain zuzen, eskualdeko bizilagunak batu zituen, Urdaibaiko itsasadarreko ekosistemen suntsipenari aurre egiteko.
Horrenbestez, Eusko Jaurlaritzak 1984an, Oka ibaiko bailara osoa MaB programan sartzeko proiektua aurkeztu zuen UNESCOn. Urte horren amaieran bertan, Biosfera Erreserba izendatu zuen UNESCOk, eta Urdaibai izena jarri zitzaion.
Aipatzekoa da gaur egun arte Urdaibai Biosfera Erreserba dela lege propioa duen Biosfera Erreserba-bakarra: 1989ko uztailaren 6an, Urdaibaiko Biosfera Erreserbaren Babes eta Antolamendurako 5/1989 Legea, onartu zuen Eusko Legebiltzarrak. Lege horren bidez, araubide juridiko berezia ezarri zitzaion landa eremuari eta baita han egiten diren zenbait jarduerei.
Gertaera Historikoak
Declaración Biosfera
Kontserbazio funtzioa
Gaur egun Urdaibain dugun ondare kulturala, gizakia eta ingurunearen arteko 15.000 urtetik gorako bizikidetzaren ondorio da. Horren erakusgarri dira, esaterako, Santimamiñeko haitzuloa, Ereñozarreko gaztelua, Omako Basoa, Euskara bera, Gernikako Arbola edo gure errituak, ohiturak eta elezaharrak.
Kultur ondare horrez gain, espezieak, ekosistemak eta ondare geologikoa ere babestu behar dugu. Izan ere, Urdaibaik natura garrantsitusua hartzen baitu: 729 fauna-espezie, 821 flora-espezie, 86 habitat eta 43 geologia interesgune. Horrez gain, Natura 2000 Sarean dauden 3 Kontserbazio Bereziko Eremu (KBE) eta Hegaztientzako Babes Bereziko Eremua (HBBE) du. Eta, hori guztia biribiltzeko, hezeguneak ere baditugu; Oka itsasadarra 1993tik RAMSAR hezegunea da. Gainera, galtzeko arriskuan dauden edo, europear Batasunaren interesekoak diren 85 espezie biltzen ditu.
Kontserbazioa bermatzeko Plana Urdaibai Biosfera Erreserbako Erabilera eta Kudeaketa Zuzentzeko Plana (EKZP) da. Dokumentu hori arau-emailea da, Urdaibai Biosfera Erreserbako lurzoru ez hirigarrian zer jarduera egin daitezkeen arautzen duena, jasangarritasunaren ikuspegitik.
Garapen jasangarrirako funtzioa
Hasierako aurkezpenean esan dugun moduan, Biosfera Erreserbak esperimentazio-espazioak dira. Urdaibai ere, laborategi egokia da garapen jasangarriko ereduak ezartzeko jardunbide egokiak esportatzeko edota probatzeko. Horregatik, gazteen etorkizuna bermatzeko, garrantzitsua da ekosistemek gizakioi eskaintzen dizkiguten zerbitzuekiko errespetua izatea eta sustatzea garapen sozioekonomiko jasangarria, ingurunearen ikerketa eta biztanleriaren hezkuntza bultzatuz.
Garapen jasangarriaren funtzioa betetzeko Plana Jarduera Sozioekonomikoen Egokitzapenerako eta Garapenerako Egitaraua (JSEGE) dugu. Programa hori Urdaibaiko Legea garatzeko tresna da. Horren helburu nagusia da Urdaibai Biosfera Erreserbako ekoizpen-sektoreen jarduerak bultzatzea, orientatzea eta koordinatzea.
Laguntza logistikorako funtzioa
Ezagutzen ez denak ez du interesik, ez balioespenik pizten; horregatik, funtzio honen helburua da tokiko, nazioko eta munduko kontserbazio eta garapen jasangarriko gaiekin lotutako ikerketa, ingurumen-hezkuntza eta gaikuntza sustatzea.
Ikerketa oinarrituta dago datu zientifiko eta teknikoetan. Horiek lagungarriak dira batez ere kudeaketa eta plangintzari lotutako erabakiak hartzeko. Hezkuntzak, aldiz, datu zientifiko horiek guztiak herritarren hizkuntzara itzultzen ditu. Gaikuntzak informazio zientifiko tekniko horretan oinarrituta populazioa jazten saiatzen da.
Azkenik, laguntza logistikoaren helburuari erantzuten dion plana: Urdaibai Biosfera Erreserbako garapen jasangarriaren arloko Interpretazio, Ikerketa, Gaikuntza eta Hezkuntza Plana da. Dokumentu hau Urdaibaiko garapen jasangarrirako hezkuntzan lan egiten jarraitzeko bidea da. Eskualde interesgarri honetan bizi, lan egin eta gozatzen duten pertsona guztiek ibili beharreko bidea.